سرویس اجتماعی- رئیس دفتر منطقه ای مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استان اصفهان از نصب و راه اندازی سامانه هشدار پیش هنگام زمین لرزه در مناطق لرزه‌خیز استان خبر داد و گفت: در استان اصفهان ۵۴ دستگاه شتابنگار از نوع آفلاین و تعداد ۲ دستگاه شتابنگار آنلاین با تکنولوژی روز دنیا در شهرستان‌ها، بخش‌ها و مناطق لرزه‌خیز استان با خطر نسبی، خیلی خطرناک و خطرناک نصب و راه‌اندازی شده است.
به گزارش ایسنا، حسین حجتی با بیان اینکه سامانه‌های هشدار پیش هنگام و پاسخ سریع، مهمترین ابزار مدیریت بحران است، اظهار کرد: اهمیت این سامانه‌ها به قدری است که امروزه کشورهای لرزه‌خیز و پیشرفته جهان قدم‌های بسیار مهمی را در طراحی و اجرای آنها برای شهرها و مناطق مهم و پرجمعیت برداشته‌اند.
وی تاکید کرد: در کشور راه اندازی این قبیل سامانه‌ها برای شهرهایی مانند تهران، تبریز، مشهد، کرمان، شیراز، اصفهان، ارومیه، رشت، ساری، سنندج و سایر شهرهای لرزه‌خیز ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.
رئیس دفتر منطقه‌ای مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استان اصفهان تصریح کرد: ماهیت این دستگاه‌ها سنجش ابعاد حوادث زلزله و خسارات ناشی از آن است که با انتقال سریع اطلاعات مربوط به شتاب زلزله به مراکز مدیریت بحران، زمینه افزایش سرعت عمل مسئولان مدیریت بحران و نیروهای امدادی را به مناطق زلزله واقع شده در جای جای کشور فراهم می‌کند.
وی با بیان اینکه در استان اصفهان ۵۴ دستگاه شتابنگار از نوع آفلاین و تعداد ۲ دستگاه شتابنگار آنلاین با تکنولوژی روز دنیا در شهرستان‌ها، بخش‌ها و مناطق لرزه‌خیز استان با خطر نسبی، خیلی خطرناک و خطرناک نصب و راه‌اندازی شده است، توضیح داد: این سامانه با هدف استفاده از داده های آن پیش از وقوع زلزله، هنگام زلزله و پس از زلزله در مناطق لرزه‌خیز استان نصب و راه‌اندازی شده است.
حجتی، هدف از اجرای این طرح را آنلاین وبرخط کردن تمامی ۵۴ دستگاه عنوان کرد و گفت: بر این اساس می‌توان از داده های این دستگاه پیش از وقوع زلزله، هنگام زلزله و پس از زلزله استفاده کرد.
وی هدف دستگاه شتابنگار بر خط نسل چهارم را کنترل پهنه لرزه‌خیزی برشمرد و اظهار کرد: استان اصفهان به سبب وجود گسل‌های فعال به‌ویژه در شهرستان‌های کاشان-نطنز – برخوار- نائین-شهرضا، از جمله استان‌های لرزه‌خیز کشور به حساب می‌آید.
رئیس دفتر منطقه‌ای مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استان اصفهان افزود: گسل‌های فعال استان، بخشی از پهنه لرزه خیز وسیع ایران مرکزی و زاگرس هستند که طی قرن‌های گذشته فعالیت‌های لرزه‌ای از خود نشان داده‌اند.
وی یکی از مهمترین مخاطراتی که تهدید کننده شهرها است را خطر وقوع زلزله دانست و گفت: مکان های تعیین شده (میمه، مورچه خورت، بادرود، کوهپایه، مشکات، کمه، خفر، ونک) با قرار گرفتن بر روی نوار نارنجی، مانند بسیاری از شهرها از پتانسیل لرزه‌خیزی بسیار بالایی برخوردار هستند.
حجتی افزود: در سطح استان ۵۴ دستگاه شتابنگار در ۱۸ شهر شامل (اصفهان، سمیرم، شاهین شهر و میمه، نجف آباد، اردستان، نطنز، چادگان، کاشان، آران وبیدگل، شهرضا، مبارکه، لنجان، نایین، تیران و کرون، فریدن، فریدونشهر، خوانسار، گلپایگان و خوروبیابانک) بر اساس مکان یابی مناسب موجود است.
وی خاطرنشان کرد: در سال جاری با خریداری ۱۳ دستگاه شتابنگار جدید و برخط از نسل چهارم توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن وشهرسازی برای استان اصفهان، با همکاری فرمانداری‌ها و شهرداری های سطح استان برای اجرای فونداسیون و تجهیزات اولیه راه اندازی این ایستگاههای بر خط در شهرهای (اصفهان، نایین، نطنز، سمیرم، خوانسار، کاشان، جندق، چادگان، انارک، چرمهین و فریدونشهر) جانمایی و به این شبکه افزوده می شود. همچنین برنامه سالیانه تا پایان سال ۱۴۰۴ این است که تمام دستگاه های شتابنگار آفلاین به صورت برخط و آنلاین در آید.
رئیس دفتر منطقه‌ای مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استان اصفهان با تشریح عملکرد سامانه پاسخ سریع زلزله، گفت: در این سامانه امواج رادیویی با سرعتی بیشتر نسبت به امواج زلزله منتقل می‌شود، بنابراین می‌توان قبل از رسیدن امواج زلزله به منطقه هدف، به کمک امواج رادیویی، هشدار زلزله را به مناطق دورتر اعلام کرد. که البته زمان هشدار، به الگوریتم مورد استفاده در سامانه هشدار سریع نیز وابسته است.
وی افزود: به طور کلی در سامانه‌های هشدار سریع از دو الگوریتم برجا (تک ایستگاهی) و ناحیه‌ای (شبکه لرزه‌ای) استفاده می‌شود و شعاع عملکرد این دستگاه های شتاب نگار تا چند صد کیلومتر است، همچنین این دستگاه بعد از وقوع زلزله با ارائه میزان شتاب با استفاده از نقشه‌های لرزش (Shake Map) به مدیریت بحران در مناطق مختلف کمک می کند، بدین صورت که با تهیه نقشه، در هر منطقه‌ای که شتاب بیشتر باشد قطعا خرابی در آن منطقه نیز بیشتر است.
حجتی تصریح کرد: دستگاه شتابنگار زلزله چند ثانیه قبل از وقوع زلزله اطلاعاتی را به اداراتی همچون شرکت گاز و برق ارسال می‌کند تا برای کاهش خسارات زلزله، نسبت به قطعی گاز و برق اقدام کنند، که در صورت آماده سازی زیرساخت و تامین منابع مالی توسط استان امکان راه اندازی آن است.
وی با بیان اینکه دستگاه‌های لرزه نگار و شتابنگار دارای دو بخش “سنسور و دیجیتایزر” است، اظهار کرد: تفاوت این دستگاه‌ها در نوع سنسورهای استفاده شده در آنها است. بدین صورت که بخش دیجیتایزر داده را دریافت و به سنسورها ارسال می‌کند و سنسور با پردازش این داده‌ها، آنها را با فرمت‌های خاصی در اختیار شبکه قرار می‌دهد.
رئیس دفتر منطقه‌ای مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استان اصفهان در خصوص قابلیت های این دستگاه گفت: دستگاه‌های نسل جدید شتابنگاری قادر به انتقال و دریافت آنلاین در زمان رخداد زلزله هستند که این قابلیت‌ها در مدیریت بحران بسیار موثرند و این در حالی است که ایستگاههای نسل قدیم شتابنگاری فاقد این ویژگی است؛ از این رو در زمان رخداد زلزله دسترسی به داده‌های این ایستگاه‌ها با تاخیر صورت می‌گیرد و در نتیجه با تاخیر زیادی داده‌های کسب شده به مرکز مدیریت بحران اعلام خواهد شد که از نمونه های آن به زلزله‌های ترکمانچای و سرپل ذهاب می‌توان اشاره کرد.
وی اضافه کرد: اگر در این دو منطقه دستگاه‌های جدید شتابنگاری نصب بود، می‌توانست در دقایق اولیه زلزله، داده‌های لازم را به موقع در اختیار ستاد مدیریت بحران قرار داده و مشخص شود که بیشترین شتاب و شدت در کدام منطقه است.
حجتی با بیان اینکه مجموعه‌ای بالغ بر ۱۲۰۰ دستگاه شتابنگار SSA۲ در شبکه ملی شتاب نگاری وجود دارد، گفت: این دستگاه ها به رغم قدیمی بودن دیجیتایزر آنها، سنسور مناسب و با کیفیتی داشته و همچنان می‌توانند با ارتقا دیجیتایزر در خدمت شبکه ملی شتابنگاری باشند.
وی افزود: شبکه شتاب نگاری زلزله ایران در سال ۱۳۵۲ تأسیس و تا سال ۱۳۷۱ حدود ۲۷۶ دستگاه شتاب نگار آنالوگ (SMA۱) را در سراسر کشور نصب کرد که این دستگاه‌ها توانسته‌اند زمین‌لرزه‌های مهمی مانند زمین‌لرزه‌های طبس (۱۳۵۷) و گلباف (۱۳۶۰) را ثبت کنند.
رئیس دفتر منطقه‌ای مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استان اصفهان با اشاره به اینکه توسعه شبکه شتابنگاری از بعد از انقلاب آغاز شده است، گفت: بعد از زلزله منجیل و رودبار هزار و ۲۰۰ دستگاه به این شبکه افزوده شد و در فاز دوم در سال ۸۵ نیز تعداد ۱۵۰ دستگاه جدید شتابنگاری به این شبکه اضافه شد.
وی یکی از نقایص شبکه شتابنگاری ایران را آنلاین نبودن آن برشمرد و اظهار کرد: در صورت آنلاین بودن، این شبکه می‌تواند کمک‌های فراوانی به مدیریت بحران کند.
به گزارش ایسنا و به نقل از اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان، حجتی افزود: ارگان های بهره بردار از این دستگاه، استانداری اصفهان(مدیریت بحران) – دانشگاه ها- اداره کل راه وشهرسازی- نظام مهندسی ساختمان و شهرداری‌ها هستند.
وی یکی از راه‌های بهبود عملکرد ایستگاههای شتاب نگاری را تعویض دستگاه‌های قدیم با جدید دانست و گفت: دستگاه‌های شتاب نگاری موجود مربوط به ۲۵ سال گذشته است که در شرایط آب و هوایی مختلف در حال فعالیت است و انتظار داریم که در همه رخدادهای لرزه‌ای، داده‌های لازم را به ما ارائه دهد. همچنین در طول ۲۵ سال فعالیت این دستگاه‌ها، میزان خرابی آنها کمتر از ۱۰ درصد بوده که ادامه حیات آن منوط به بازسازی ایستگاه‌ها است.
رئیس دفتر منطقه‌ای مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استان اصفهان خاطرنشان کرد: اگر چه گذشت زمان موجب تسکین درد و آلام زلزله زدگان می‌شود، ولی آنچه که باقی می‌ماند رکوردهای گرفته شده از ایستگاههای شتابنگاری است؛ به عنوان مثال رکوردهای ثبت شده در زلزله‌های طبس بعد از ۴۰ سال یکی از شاخص‌ترین داده‌ها در دنیا به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه دستگاه شتابنگار برخط زلزله دارای مدرن‌ترین تکنولوژی لرزه‌نگاری است، گفت: این دستگاه اطلاعات را ثبت و به مرکز کنترل ارسال می کند و پس از پردازش در اختیار محققان قرار می‌دهد.
حجتی تصریح کرد: به منظور توسعه شبکه شتابنگاری در استان اصفهان علاوه بر اعتبارات ملی به اعتبارات استانی و محلی نیز نیاز است و از طریق استانداری و شهرداری‌ها هم باید منابعی تأمین شود.